Num, tibi cum fauces urit sitis, aurea quaeris In hoc ipsum tibi plurimum conferet fiducia et ad tolerandum omne obfirmata mens. non magis quam in semine. Sic autem componetur si quid humanarum rerum varietas possit cogitaverit antequam senserit, si et liberos et coniugem et patrimonium sic habuerit tamquam non utique semper habiturus et tamquam non futurus ob hoc miserior si habere desierit. Epistulae morales by Seneca the Younger, 1917, Heinemann edition, in English ... in Latin zzzz. numquam uir erit, ut diu uirumpati possit? (17) Primum sibi ipsum conciliatur animal; debet enim aliquid esse ad quod aliareferantur. Non refugis autem nec ulla te subtilitas abigit: non est elegantiae tuae tantum magna sectari, sicut illud probo, quod omnia ad aliquem profectum redigis et tunc tantum offenderis ubi summa subtilitate nihil agitur. Nondum dico melius agi cum eo qui vita defungitur: ad eum transeamus qui consenuit: quantulo vincit infantem! Ideo ergo illum non iudicas diuitem quia diuitiae eius desinere non possunt? Audio circa horam sextam noctis clamorem concitatum. (13) Quaeris quali mensa, quali argento, quam paribus ministeriis et leuibus adferatur cibus? Sic,quamuis alia atque alia cuique constitutio sit, conciliatio constitutionissuae eadem est. L. ANNAEI. (2) Numquam potestdeesse quod scribam, ut omnia illa quae Ciceronis implent epistulas transeam:quis candidatus laboret; quis alienis, quis suis uiribus pugnet; quis consulatumfiducia Caesaris, quis Pompei, quis arcae petat; quam durus sit feneratorCaecilius, a quo minoris centesimis propinqui nummum mouere non possint. Nemo aegre molitur artus suos, nemo in usu sui haesitat. (2) Quicumque uoluptatem in summo ponunt sensibile iudicant bonum, nos contra intellegibile, qui illud animo damus. dabo illam. Male valeo: pars fati est. Non poterant salua esse nisi uellent;nec (non) hoc per se profuturum erat, sed sine hoc nulla res profuisset. 'Quid ergo? 'Suo' inquis 'et patientiae suae beneficio, non fortunae. ' Anguste fructus rerum determinat qui tantum praesentibus laetus est: et futura et praeterita delectant, haec expectatione, illa memoria, sed alterum pendet et non fieri potest, alterum non potest non fuisse. Mores alia aliter attingunt: quaedam illos corrigunt et ordinant, quaedamnaturam eorum et originem scrutantur. Si omnia propter curam mei facio,ante omnia est mei cura. Sed ut scias quam difficile sit res suas ad naturalem modum coartare, hic ipse quem circumcidimus, quem tu uocas pauperem, habet aliquid et superuacui. incipit et molli partitos ore ministrat, Varus eques Romanus, M. Vinicii comes, cenarum bonarum adsectator, quasinprobitate linguae merebatur, exclamauit 'incipit Buta dormire'. Nihil satis est morituris,immo morientibus; cotidie enim propius ab ultimo stamus, et illo unde nobiscadendum est hora nos omnis inpellit. Vidimus ubi tribuendum esset plena manudantem, ubi laborandum, pertinacem et obnixum et lassitudinem corporisanimo subleuantem. Quotiens cogitaveris puerum fuisse, cogita et hominem, cui nihil certi promittitur, quem fortuna non utique perducit ad senectutem: unde visum est dimittit. This Penguin Classics edition is translated from the Latin with an introduction by Robin Campbell.A philosophy that saw self-possession as the key to an existence lived 'in accordance with nature', Stoicism called for the restraint of animal instincts and the severing of emotional ties. (12) Cum hos uersus recitasset (6) Cui enim adsecuto satis fuit quod optanti nimiumuidebatur? Animalibus tantum quod breuissimum est in transcursu datum, praesens: praeteriti rara memoria est nec umquam reuocatur nisi praesentium occursu. Docebo quomodo fieri diues celerrime possis. [4] Si me interrogas, maior ille est qui iudicium abstulit quam qui meruit; et scio hunc tutiorem esse, scio audacius sibi de futuro promittere. Hoc est priuatam facere fortunam. Ipsa Metrodori verba subscripsi. EPISTULARUM MORALIUM AD LUCILIUM LIBER SEXTUS DECIMUS. (19) Ideo, Lucili, tenendanobis uia est quam natura praescripsit, nec ab illa declinandum: illamsequentibus omnia facilia, expedita sunt, contra illam nitentibus non aliauita est quam contra aquam remigantibus. Deest illis oratorius vigor stimulique quos quaeris et subiti ictus sententiarum; sed totum corpus, videris quam sit comptum, honestum est. Singula vicere iam multi, ignem Mucius, crucem Regulus, venenum Socrates, exilium Rutilius, mortem ferro adactam Cato: et nos vincamus aliquid. Ad summam quem uoles mihi ex his quorum nomina cum Crasso Licinoque numerantur in medium licet protrahas; adferat censum et quidquid habet et quidquid sperat simul conputet: iste, si mihi credis, pauper est, si tibi, potest esse. Valentior enim omni fortuna animus est et in utramque partem ipse res suas ducit beataeque ac miserae vitae sibi causa est. (1) Quotiens aliquid inueni, non expecto donec dicas 'in commune': ipse mihi dico. Noueramus uires corporis: ex his collegimus esse et animi robur. Captatur, et quidem ex ipso. iam dare sopitis nox pigra silentia terris [9] Adfer quem Fabiano possis praeponere. nunc ego duritiam suadeo et in funere ipso rigere vultum volo et animum ne contrahi quidem patior? [9] Egregie itaque videtur mihi Metrodorus dixisse in ea epistula qua sororem amisso optimae indolis filio adloquitur: 'mortale est omne mortalium bonum'. [12] Talia esse scripta eius non dubito, etiam si magis reminiscor quam teneo haeretque mihi color eorum non ex recenti conversatione familiariter sed summatim, ut solet ex vetere notitia; cum audirem certe illum, talia mihi videbantur, non solida sed plena, quae adulescentem indolis bonae attollerent et ad imitationem sui evocarent sine desperatione vincendi, quae mihi adhortatio videtur efficacissima. The Moral Letters to Lucilius (Latin: Ad Lucilium epistulae morales) were composed by the Roman philosopher Lucius Annaeus Seneca ('The Younger'), during his retirement from the Imperial court in 62-65 AD, a period which ended with his suicide on the orders of the emperor Nero.. Necesse est enim id sentiant per quod alia quoque sentiunt;necesse est eius sensum habeant cui parent, a quo reguntur. (5) Noueramus corporis sanitatem: ex hac cogitauimus esse aliquam et animi. Fluunt dies et inreparabilisuita decurrit. Vale. In aequo est autem amissae rei et timor amittendae. Tot annis, tanta coniunctione vitae, tam familiari studiorum societate nil actum est? Quid fieri crudelius uel miserius potest? In contrarium pugnemus et ab inuitantibus recedamus, aduersus petentiaconcitemur. [15] 'Quid? Haec qualiscumque cena aditiali iucundior erit. [Ciceronis epistvlarum ad Atticum liber primus] [4] 'Accersivit ad se, promisit, intercessit, dedit. Non habet oratio eius sed dabit dignitatem. Denique illud praestabit, ut liqueat tibi illum sensisse quae scripsit. (7) Omnes iam sic peregrinantur utillos Numidarum praecurrat equitatus, ut agmen cursorum antecedat: turpeest nullos esse qui occurrentis uia deiciant, (ut) qui honestum hominemuenire magno puluere ostendant. Nihil est bonum nisi quod honestum est;quod honestum, est utique bonum. Nihil enim,mi Lucili, interest utrum non desideres an habeas. Ex his ergo unius bonum natura perficit, dei scilicet, alterius cura, hominis. Quomodo enim scies qui habendi sint nisiquid homini sit optimum inueneris, nisi naturam eius inspexeris? Non debes itaque causas doloris accersere nec levia incommoda indignando cumulare. quare non semper illam in suspenso relinquam? [29] Quaedam remedia aliis partibus corporis salutaria velut foeda et indecora adhiberi aliis nequeunt, et quod aliubi prodesset sine damno verecundiae, id fit inhonestum loco vulneris: non te pudet luctum voluptate sanare? (16) Haec Graecae consuetudini data sint, nos ad illa potius auresderigamus: 'nemo est casu bonus: discenda uirtus est. (4) 'Ego' inquis 'uolo discere quomodo minus cupiam, minustimeam. [10] '"Sed puer decessit." (3) Praeterea non essent digni reprehensione quibus nimium uoluptas placet quibusque summus est doloris timor. quid faceres si amicum perdidisses? Verumet ueri simile inter se differunt. Itaque in anticessum dabonec faciam quod Cicero, uir disertissimus, facere Atticum iubet, ut etiam'si rem nullam habebit, quod in buccam uenerit scribat'. (14) Quattuor hae naturae sunt, arboris, animalis, hominis, dei: haec duo, quae rationalia sunt, eandem naturam habent, illo diuersa sunt quod alterum inmortale, alterum mortale est. (11) Quanta dementia est heredis sui res procurareet sibi negare omnia ut tibi ex amico inimicum magna faciat hereditas;plus enim gaudebit tua morte quo plus acceperit. (14) Non uides quam diuersus sit descendentium habitus et escendentium? Ideo magnus animus conscius sibi melioris naturae datquidem operam ut in hac statione qua positus est honeste se atque industriegerat, ceterum nihil horum quae circa sunt suum iudicat, sed ut commodatisutitur, peregrinus et properans. Officiosiormeliorque si quis illum expectat et lucem primam excipit: turpis qui altosole semisomnus iacet, cuius uigilia medio die incipit; et adhuc multishoc antelucanum est. Praeterea luxuriosi uitam suam esse in sermonibus dum uiuunt uolunt; namsi tacetur, perdere se putant operam. Stultius vero nihil est quam famam captare tristitiae et lacrimas adprobare, quas iudico sapienti viro alias permissas cadere, alias vi sua latas. [6] Calamitosus est animus futuri anxius et ante miserias miser, qui sollicitus est ut ea quibus delectatur ad extremum usque permaneant; nullo enim tempore conquiescet et expectatione venturi praesentia, quibus frui poterat, amittet. Rationes conferamus: soluendonon eris. plus incipit habere posse qui plus habet. (17) Quaedam processu priorem exuunt formam et in nouam transeunt. Quid ergo inter ista quaeret tuli distat? [1] Numquam credideris felicem quemquam ex felicitate suspensum. [17] Sequitur nos, ut in aliis rebus, ita in hac quoque hoc vitium, ad plurium exempla componi nec quid oporteat sed quid soleat aspicere. 2007: Inwood: Translated with commentary in Brad Inwood, Seneca: Selected Philosophical Letters (Clarendon Later Ancient Philosophers), Oxford University Press, 2007. Nam quod laborcontraxit quies tollit. Ita nihil ille perdidit nisi aleam in damnum certiorem. ille in se stupet, ille caligat,inuidet caecis. Horum sermo multum nocet; nametiam si non statim proficit, semina in animo relinquit sequiturque nosetiam cum ab illis discessimus, resurrecturum postea malum. Hoc habet inter reliqua mali dolor iste: non supervacuus tantum sed ingratus est. Tam effeminata vox virum dedecet. Dic Ciceronem, cuius libri ad philosophiam pertinentes paene totidem sunt quot Fabiani: cedam, sed non statim pusillum est si quid maximo minus est. Adice labores, luctus, pericula, et intelleges etiam in longissima vita minimum esse quod vivitur. Primum hoc instrumentum illa natura contulit ad permanendum, (in) conciliationem et caritatem sui. [8] Denique, ut breviter includam quod sentio et istos satagios ac sibi molestos describam tibi, tam intemperantes in ipsis miseriis sunt quam ante illas. Quis ergo furor est certissimo excidere? Quid hac re fieri inpudentius, quid stultius potest? Quaeramus ad quam usque aetatem iuuenes amandisint. ' Tunc demumintelleges quid faciendum tibi, quid uitandum sit, cum didiceris quid naturaetuae debeas. (15) 'Non fit' inquit'aliud quod maius fit. Necfacile est animo dulcem sonum excutere: prosequitur et durat et ex interuallo recurrit. Pro quo? [4] Sive alios observare volueris (liberius enim inter aliena iudicium est) sive te ipsum favore seposito, et senties hoc et confiteberis, nihil ex his optabilibus et caris utile esse nisi te contra levitatem casus rerumque casum sequentium instruxeris, nisi illud frequenter et sine querella inter singula damna dixeris: [5] Immo mehercules, ut carmen fortius ac iustius petam quo animum tuum magis fulcias, hoc dicito quotiens aliquid aliter quam cogitabas evenerit: 'di melius'. Superstitioerror insanus est: amandos timet, quos colit uiolat. Latin and English on opposite pages. Cambridge. Suberant illis multa uitia quae species conspicuialicuius facti fulgorque celabat: haec dissimulauimus. Non pronum est tantum ad vitia sed praeceps, et, quod plerosque inemendabiles facit, omnium aliarum artium peccata artificibus pudori sunt offenduntque deerrantem, vitae peccata delectant. Deterret enim qui imitandi cupiditatem fecit, spem abstulit. Ideo non est ante edendum quam illa imperat. Illos quoque nocere nobis existimo qui nos sub specie Stoicaesectae hortantur ad uitia. Hinc intellecta est illa beata uita secundo defluens cursu, arbitrii sui tota. De his loquitur bonis ad quae concurritur; nam illud verum bonum non moritur, certum est sempiternumque, sapientia et virtus; hoc unum contingit inmortale mortalibus. Bonum quidem cadere in mutum animal nullo modo potest; felicioris meliorisque naturae est. Itaque aliquotiens faciunt quod excitetfamam. (16) Quaedam amplificata in suo genere et insua proprietate perdurant; quaedam post multa incrementa ultima demum uertitadiectio et nouam illis aliamque quam in qua fuerunt condicionem inprimit. (19) 'Quid ergo?' Quidni exeat, si nemo iam uti eo poterit, si nihil aliud quam dolori operam dabit? Nec inmerito; nam primum supervacuum est dolere si nihil dolendo proficias; deinde iniquum est queri de eo quod uni accidit, omnibus restat; deinde desiderii stulta conquestio est, ubi minimum interest inter amissum et desiderantem. Quod naturae satis est homini non est. (7) Omnes autem male habet ignorantiaueri. Hoc ergo a te exige,ut qualem institueris praestare te, talem usque ad exitum serues; efficeut possis laudari, si minus, ut adgnosci. pro me; ergo mei curam ago. Illud plane fatetur et praefert, non esse tractatam nec diu tortam. mihi; ergo mei curam ago. Usher²: M. D. Usher, The Student’s Seneca, Oklahoma. Nullam habet spem salutisaeger quem ad intemperantiam medicus hortatur. In these letters, Seneca gives Lucilius tips on how to become a more devoted Stoic. [24] Oblivisci quidem suorum ac memoriam cum corporibus efferre et effusissime flere, meminisse parcissime, inhumani animi est. L. ANNAEVS SENECA (c. 4 B.C. (9) Ergo omnibus constitutionis suae sensus est et inde membrorumtam expedita tractatio, nec ullum maius indicium habemus cum hac illa aduiuendum uenire notitia quam quod nullum animal ad usum sui rude est. Proprium autem est nocentium trepidare. paratus sum illum audire ab ortu ad occasum'. Nam si pertinere ad te iudicas quam crinitus puer et quam perlucidum tibi poculum porrigat, non sitis. 'Desideres' inquis 'contra vitia aliquid aspere dici, contra pericula animose, contra fortunam superbe, contra ambitionem contumeliose. Ad deteriora faciles sumus, quia nec dux potest nec comes deesse, et res ipsa etiam sine duce, sine comite procedit. Honores reppulit pater Sextius, qui ita natus ut rem publicam deberet capessere, latum clavum divo Iulio dante non recepit; intellegebat enim quod dari posset et eripi posse. Quid autem dementius quam, cum idem tibi iter emetiendum sit, flere eum qui antecessit? Ne illo quidem tempore quo filius ardet aut amicus expirat cessare pateris voluptatem, sed ipsum vis titillare maerorem? ~Eo~mortem praecurre et quidquid illa ablatura est iam sibi ~interere~. After some disgrace during Claudius' reign he became tutor and then, in 54 CE, advising minister to Nero, some of whose worst misdeeds he did not prevent. (5) Licet ergo haec in uicem scribere et hanc semper integram egereremateriam circumspicientibus tot milia hominum inquieta, qui ut aliquidpestiferi consequantur per mala nituntur in malum petuntque mox fugiendaaut etiam fastidienda. Nolunt solita peccare quibus peccandi praemium infamia est. Istos tristes et superciliososalienae uitae censores, suae hostes, publicos paedagogos assis ne fecerisnec dubitaueris bonam uitam quam opinionem bonam malle. ' Summa rei in utroque eadem est: non torqueberis. Quare autem bonum in arbore animalique muto non est? Quaerebamus an esset omnibus animalibus constitutionis suae sensus. [31] Illud quoque dicamus ei qui deflet ac desiderat in aetate prima raptum: omnes, quantum ad brevitatem aevi, si universo compares, et iuvenes et senes, in aequo sumus. Numquam parum est quod satis est, et numquam multum est quod satis non est. permittamus illis cadere, non imperemus; fluat quantum adfectus eiecerit, non quantum poscet imitatio. Potest fortunam cavere qui potest ferre; certe in tranquillo non tumultuatur. Adquiescamus iis quae iam hausimus, si modo non perforato animo hauriebamus et transmittente quidquid acceperat. Quid iuuat sapere et aetati non semper uoluptatesrecepturae interim, dum potest, dum poscit, ingerere frugalitatem? quare desperamus? Quam putas esse iucundum tribubus uocatis, cum candidati in templis suispendeant et alius nummos pronuntiet, alius per sequestrem agat, alius eorummanus osculis conterat quibus designatus contingendam manum negaturus est,omnes attoniti uocem praeconis expectent, stare otiosum et spectare illasnundinas nec ementem quicquam nec uendentem? Vita nec bonum nec malum est: boni ac mali locus est. (16) Utamur ergo hoc naturae beneficio inter magna numerando et cogitemus nullo nomine melius illam meruisse de nobis quam quia quidquid ex necessitate desideratur sine fastidio sumitur. [7] Respice celeritatem rapidissimi temporis, cogita brevitatem huius spatii per quod citatissimi currimus, observa hunc comitatum generis humani eodem tendentis, minimis intervallis distinctum etiam ubi maxima videntur: quem putas perisse praemissus est. Quid, tu dicis miscendam ipsi dolori voluptatem? Propone temporis profundi vastitatem et universum conplectere, deinde hoc quod aetatem vocamus humanam compara immenso: videbis quam exiguum sit quod optamus, quod extendimus. Ad Lucilium Epistulaemorales 1-LXIX =: An Lucilius Briefe über Ethik 1-69 ... Loeb classical library, Seneca in ten volumes -- 4,5,6. [15] Illic dissentiamus cum Epicuro ubi dicit nihil iustum esse natura et crimina vitanda esse quia vitari metus non posse: hic consentiamus, mala facinora conscientia flagellari et plurimum illi tormentorum esse eo quod perpetua illam sollicitudo urget ac verberat, quod sponsoribus securitatis suae non potest credere. (12) Quod autem hoc bonum? Dico: et exercet illum et acuit et utique aliquid acturum occupatione honesta tenet. Plus est distribuere adulteria quam facere; hoc vero matribus familiae denuntiare est. argutis reditura cibos inmittere nidis ' (16) Haec Graecae consuetudini data sint, nos ad illa potius auresderigamus: 'nemo est casu bonus: discenda uirtus est. Vis illum adsidere pusillae rei, verbis: ille rerum se magnitudini addixit, eloquentiam velut umbram non hoc agens trahit. (7) 'At parum habet qui tantum non alget, non esurit, non sitit. ' Si me interrogas, nihil puto viro miserum nisi aliquid esse in rerum natura quod putet miserum. Non enim puerum mihi aut iuuenem aut senem, sed me naturacommendat. (18) Non potest ergo perfectae naturae bonum in inperfecta esse natura, aut si natura talis (habet) hoc habet, habent et sata. At quod inuitat ad se et adlicefacit uerisimile est: subrepit, sollicitat, adtrahit. (4) Sed uidelicet ratio isti rei praeposita est: illa quemadmodum de beata uita, quemadmodum de uirtute, de honesto, sic et de bono maloque constituit. (6) Mirari solemus saltandi peritosquod in omnem significationem rerum et adfectuum parata illorum est manuset uerborum uelocitatem gestus adsequitur: quod illis ars praestat, hisnatura. (20) Maximum indiciumest malae mentis fluctuatio et inter simulationem uirtutum amoremque uitiorumadsidua iactatio. Sic ab eoquod uix et aegre mouebatur processimus ad inmobile. With an English translation by Richard M. Gummere ... Seneca, Lucius Annaeus, ca. sed ita si illa ex nobis pendent, non ex illis nos. (14) Habebat perfectumanimum et ad summam sui adductum, supra quam nihil est nisi mens dei, exquo pars et in hoc pectus mortale defluxit; quod numquam magis diuinumest quam ubi mortalitatem suam cogitat et scit in hoc natum hominem, utuita defungeretur, nec domum esse hoc corpus sed hospitium, et quidem breuehospitium, quod relinquendum est ubi te grauem esse hospiti uideas. (6) Fabricius Pyrrhi regis aurum reppulit maiusque regno iudicauit regias opes posse contemnere. [8] Humilia praeterea tibi videri dicis omnia et parum erecta: quo vitio carere eum iudico. (1) Epistula tua per plures quaestiunculas uagata est sed in una constititet hanc expediri desiderat, quomodo ad nos boni honestique notitia peruenerit. (10) Locus ipse me admonet ut quid intersit inter bonum honestumque dicam. At bona conscientia prodire vult et conspici: ipsas nequitia tenebras timet. Infelicis luxuriae ista tormenta sunt: quaerit quemadmodum post saturitatem quoque esuriat, quemadmodum non impleat uentrem sed farciat, quemadmodum sitim prima potione sedatam reuocet. Vide tamen quam multos antecedat qui a tribus vincitur et tribus eloquentissimis. (7) Non uidentur tibi contra naturam uiuere qui commutant cum feminis uestem? [3] Malus omnia in malum vertit, etiam quae cum specie optimi venerant: rectus atque integer corrigit prava fortunae et dura atque aspera ferendi scientia mollit, idemque et secunda grate excipit modesteque et adversa constanter ac fortiter. Si hoc est bonum, et intellegibile est. Quaeris quae sit huius rei causa? (11) Hoc sic dicas: aliquod arboris ac sati bonum nouimus: hoc non est in prima fronde quae emissa cum maxime solum rumpit. [27] Nos quod praecipimus honestum est: cum aliquid lacrimarum adfectus effuderit et, ut ita dicam, despumaverit, non esse tradendum animum dolori. Quod damnorum omnium maximum est, si amicum perdidisses, danda opera erat ut magis gauderes quod habueras quam maereres quod amiseras. Quaero quid sit: diciturmulsum et halicam poposcisse, a balneo exisse. Post Dareum et Indos pauper est Alexander. (1) Detrimentum iam dies sensit; resiluit aliquantum, ita tamen ut liberale adhuc spatium sit si quis cum ipso, ut ita dicam, die surgat. (3) Necessarium est paruo adsuescere: multae difficultates locorum, multaetemporum etiam locupletibus et instructis ~aduobus optantem prohibent et~occurrent. Mentior? (4) Quanto hic maiore gaudiofruitur qui non praetoria aut consularia comitia securus intuetur, sedmagna illa in quibus alii honores anniuersarios petunt, alii perpetuaspotestates, alii bellorum euentus prosperos triumphosque, alii diuitias,alii matrimonia ac liberos, alii salutem suam suorumque! Dubitamus? Quid enim interestutrum deos neges an infames? ' Quies est: nunc exerceamur, nunc gestemur, nuncprandeamus. (3) istaduo quidem facimus, sed ex uno. Quidquid est cui dominus inscriberis apud te est, tuum non est; nihil firmum infirmo, nihil fragili aeternum et invictum est. Vale. [9] Non est itaque quod credas nos plurimum libidini permisisse, legibus minimum; longe enim frugalior haec iuventus est quam illa, cum reus adulterium apud iudices negaret, iudices apud reum confiterentur, cum stuprum committeretur rei iudicandae causa, cum Clodius, isdem vitiis gratiosus quibus nocens, conciliaturas exerceret in ipsa causae dictione. Male de nobis actum erat, quod multa scelera legem et vindicem effugiunt et scripta supplicia, nisi illa naturalia et gravia de praesentibus solverent et in locum patientiae timor cederet. (12) Nam quod ad illos pertinet apud quos falso diuitiarum nomen inuasit occupata paupertas, sic diuitias habent quomodo habere dicimur febrem, cum illa nos habeat. [3] Vesicae te dolor inquietavit, epistulae venerunt parum dulces, detrimenta continua — propius accedam, de capite timuisti. (5) Interim permitte mihi ea quae paulo remotiora uidentur excutere. Ita est, tuta scelera esse possunt, . Videbis quae aliis inutilia sunt sibi ipsa non deesse. nunc quod in hoc quoque quod dicturus sum ingens differentia est: [2] Fabianus mihi non effundere videtur orationem sed fundere; adeo larga est et sine perturbatione, non sine cursu tamen veniens. [14] Quare defecimus? Fragilibus innititur qui adventicio laetus est: exibit gaudium quod intravit. Papini. Liber I: Liber II: Liber III: Liber IV: Liber V: Liber VI: Liber VII: Liber VIII: Liber IX (11) Recitabat Montanus Iuliuscarmen, tolerabilis poeta et amicitia Tiberi notus et frigore. Pessimum genus (horum) hominum uidebatur qui uerbagestarent: sunt quidam qui uitia gestant. Sed illud dico: nullo modo prodesse possum magis quam si tibi bonum tuum ostendo, si te a mutis animalibus separo, si cum deo pono. omnia magna loquens, modo 'sit mihi mensa tripes et Utrum tandem est aut incredibilius aut inhumanius, non sentire amisso amico dolorem an voluptatem in ipso dolore aucupari? (16) Mutum animal sensu conprendit praesentia; praeteritorum reminiscitur cum id incidit quo sensus admoneretur, tamquam equus reminiscitur uiae cum ad initium eius admotus est. (23) Nascitur ars ista, non discitur. Bonum societate honesti fit, honestum per se bonum est;bonum ex honestofluit, honestum ex se est. [8] Flet aliquis factum quod non ignoravit futurum? (13) 'Fateris' inquis 'quod bonumest secundum naturam esse; haec eius proprietas est. nosque ubi primus equis Oriens adflauit anhelis, Aliquidinter se mixtum habent et inseparabile: nec potest bonum esse nisi cuialiquid honesti inest, et honestum utique bonum est.